Dane są nową ropą w gospodarce przyszłości – wskazuje Polski Instytut Ekonomiczny (PIE). Wartość gospodarki opartej na danych jest w Polsce szacowana na 6,2 mld euro (1,2 proc. udziału w PKB), a w 2025 roku może już wynieść między 7,9 a 12 mld euro.
Jej liderami w Europie są Estonia i Wielka Brytania. Na wykorzystaniu danych swoją potęgę zbudowało wiele bigtechów, ale i państwa są właścicielem znaczących zasobów informacyjnych, które stanowią bezcenne źródło np. dla badań naukowych. W Polsce znajduje się ponad 700 różnych rejestrów, w których przechowywane są dane administracyjne. Ich integracja i odpowiednie wykorzystanie może wesprzeć rozwój gospodarczy, a wśród sektorów, które skorzystają na tym najbardziej, jest właśnie służba zdrowia.
– Rozwój technologii cyfrowych i dużych zbiorów danych jest światowym trendem, który widzimy m.in. w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. Obserwujemy go również na rynku kapitałowym, gdzie mówi się, że dane są nową walutą. Wielkie firmy, jak Google czy IBM, inwestują w obróbkę danych, algorytmy i technologie zajmujące się sztuczną inteligencją. Polska musi się w ten trend włączyć. Dlatego też kompetencje analityczne, które buduje zarówno NFZ, jak i Agencja Badań Medycznych czy Cyfrowe Zdrowie, to priorytet nie tylko rządu, lecz również wszystkich instytucji zajmujących się ochroną zdrowia – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes dr Radosław Sierpiński, p.o. prezesa Agencji Badań Medycznych.
PIE wskazuje, że szersze wykorzystanie danych w ochronie zdrowia pozwoli zmniejszyć jej koszty i zracjonalizować wydatki. Wskaże obszary, w których można wprowadzić oszczędności i będzie pomocne m.in. przy ustalaniu cen świadczeń medycznych i rehabilitacyjnych. Pozwoli również na ocenę skuteczności i jakości leczenia – na podstawie danych możliwe będzie np. wskazanie technologii medycznych efektywnych nie tylko klinicznie, ale też społecznie, tj. takich, które umożliwiają pacjentom powrót na rynek pracy, przynosząc potencjalny przyrost PKB.
Dzięki zintegrowaniu i analizie danych z różnych źródeł ochrona zdrowia w 2040 roku w niczym nie będzie już przypominać tej znanej obecnie – prognozuje Deloitte w raporcie „Future of Health”.
Już dzisiaj 77 proc. lekarzy w Polsce korzysta przynajmniej z jednego rozwiązania w obszarze cyfrowych technologii medycznych lub aplikacji monitorujących stan zdrowia, a aż 82 proc. ogółu społeczeństwa chce mieć stały dostęp do swoich wyników i historii medycznych – takie wnioski płyną z raportu „Future Health Index” przygotowanego na zlecenie firmy Philips. Wykorzystanie danych i wdrożenie rozwiązań sztucznej inteligencji umożliwi m.in. ocenę jakości i skuteczności leczenia, racjonalizację wydatków na służbę zdrowia czy prognozowanie z wyprzedzeniem stanu zdrowia pacjenta.
Potencjał danych w ochronie zdrowia dostrzegła już też m.in. Wielka Brytania, gdzie przez ostatnie dwa lata wdrażano program Digital Innovation Hub. Zbudowano go na podstawie danych medycznych udostępnionych w ramach UK Health Data Research Alliance. Za kwotę 37,5 mln funtów ma on stymulować nową falę innowacji w ochronie zdrowia, m.in. we wczesnej diagnostyce chorób.
W Polsce nad wykorzystaniem ich potencjału pracuje Rada ds. Interoperacyjności, działająca w ramach Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Interoperacyjność w informatyzacji zdrowia oznacza zdolność różnych podmiotów oraz używanych przez nich systemów teleinformatycznych i rejestrów m.in. do współdzielenia informacji. Rada opracowywała rekomendacje dla wdrożenia e-skierowania i elektronicznej dokumentacji medycznej, a teraz koncentruje się na rozwiązaniach z zakresu telemedycyny czy sztucznej inteligencji, które będą wspierały pracowników ochrony zdrowia.
– W obszarze cyfryzacji jest wiele zadań i one nie mogą być traktowane jako rozdzielne, ale uzupełniające się. W tej chwili mówi się o e-recepcie, e-skierowaniu, Internetowym Koncie Pacjenta, finalizowaniu platformy P1, ale e-rozwiązań jest znacznie więcej. Przykładem są systemy predykcji pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, dzięki którym jesteśmy w stanie z kilkugodzinnym wyprzedzeniem przewidzieć, co zdarzy się z pacjentem, który leży na oddziale, i odpowiednio zareagować – mówi Michał Kępowicz, dyrektor ds. relacji strategicznych w Philips Healthcare. – Kolejne to np. Big Data, czyli wykorzystanie dużych zbiorów danych, które mogą wnieść znaczącą wartość do zarządzania ochroną zdrowia na poziomie populacyjnym, jak i indywidualnym, czy w końcu wykorzystanie zaawansowanych systemów elektronicznego rejestru pacjenta, zawierających funkcjonalności, które pozwolą m.in. na redukowanie zdarzeń niepożądanych albo wesprą opiekę koordynowaną nad pacjentem.
W Polsce proces cyfryzacji służby zdrowia znacznie przyspieszył w ostatnich latach. Według CSIOZ plany dotyczące rozwoju e-zdrowia w 2020 roku obejmują m.in. wdrożenie e-skierowania w całym kraju, wymianę elektronicznej dokumentacji medycznej między podmiotami wykonującymi działalność leczniczą oraz rozwój Internetowego Konta Pacjenta o kolejne funkcjonalności.
Barierą wciąż pozostaje jednak finansowanie. Jak wskazuje ekspert Philips Healthcare, w ujęciu globalnym nakłady na digitalizację ochrony zdrowia stanowią 25 proc. tego, co przeznacza sektor bankowy czy handlowy na cyfryzację swoich usług. Digitalizacja ochrony zdrowia potrzebuje zatem odpowiedniej motywacji do rozwoju, a jednym z nich są inwestycje oraz zachęty finansowe.
Raport „Future Health Index”
