Co dziesiąty polski internauta padł ofiarą cyberataku w ciągu ostatnich 12 miesięcy – wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie firmy Sophos.
Prawie połowa (48%) respondentów zadeklarowała też, że zetknęła się z próbą oszustwa w sieci. Najpopularniejszą metodą stosowaną przez cyberprzestępców był phishing. W okresie przedświątecznej gorączki zakupowej warto zatem przypomnieć, że oszuści chętnie wykorzystują ten czas, aby udawać firmy kurierskie lub platformy zakupowe.
Phishing to rodzaj cyberataku, który polega na podszywaniu się oszustów pod inną osobę lub znaną instytucję w celu wyłudzenia pieniędzy lub poufnych danych. Cyberprzestępcy coraz częściej stosują wyrafinowane techniki socjotechniczne do manipulowania emocjami ofiary i wywierania na niej presji czasowej. Skutki udanych ataków mogą być bardzo dotkliwe. Wśród badanych przez Sophos, którzy padli ofiarą cyberprzestępców – 30% straciło pieniądze, 23% utraciło dostęp do konta, a 21% doświadczyło wycieku wrażliwych informacji. Z kolei jeden na dziesięć internautów bezpowrotnie stracił dane po ich zaszyfrowaniu.
Phishing niejedno ma imię
Oszuści jako nośnik phishingowych treści najczęściej wykorzystywali wiadomości SMS (44% wskazań) oraz e-maile (43%), w których naśladowali znane i zaufane instytucje. W ten sposób nakłaniali odbiorców do kliknięcia w zamieszczony link prowadzący do fałszywych stron. Co czwarty badany doświadczył prób oszustwa za pośrednictwem komunikatorów internetowych, takich jak Messenger czy WhatsApp, a 23% respondentów spotkało się z oszustwem telefonicznym.
– Wyniki badania potwierdzają, że przestępcy coraz częściej prowadzą wielokanałowe, przemyślane akcje phishingowe, aby zwiększyć szansę ich powodzenia. Jeśli użytkownik ulegnie i kliknie w złośliwy link lub poda poufne informacje, musi być przygotowany na poważne konsekwencje. Warto przypomnieć, że przy ocenie, czy mamy do czynienia z próbą oszustwa kluczowe jest zwrócenie uwagi na kilka istotnych elementów: nakładanie presji czasowej i zmuszanie do podjęcia konkretnych działań, niespodziewane otrzymanie danej wiadomości, literówki w jej treści czy podejrzany adres nadawcy – podkreśla Chester Wisniewski, dyrektor ds. technologii w firmie Sophos.
Uwaga na świąteczne oszustwa
Badani internauci wskazali, że przestępcy szczególnie często podszywają się pod firmy kurierskie (40%), banki lub ubezpieczycieli (30%), a także pod sklepy internetowe (25%). W ostatnich dniach przed Bożym Narodzeniem, gdy klienci gorączkowo kompletują prezenty przeszukując sieć, cyberprzestępcy zyskują wyjątkową sposobność na przeprowadzenie skutecznego ataku. W tym czasie warto poświecić czas na weryfikację stron oraz nadawców wiadomości, z którymi wchodzi się w interakcję.
– W ostatnich momentach przedświątecznego szału zakupowego należy zachować szczególną czujność. Oszuści nie przepuszczą okazji, aby wyłudzić pieniądze lub wrażliwe informacje. Przed kolejną płatnością czy otwarciem wiadomości od rzekomego kuriera użytkownik powinien upewnić się, że korzysta z bezpiecznej, autoryzowanej strony, a treść wiadomości jest zgodna z jego zamówieniem. Jeśli cokolwiek wzbudza wątpliwość, warto skontaktować się ze sklepem czy firmą przewozową i sprawdzić, czy to od nich pochodzi dana próba kontaktu – wskazuje Chester Wisniewski.
Jak się chronić?
Z odpowiedzi respondentów wynika, że najczęściej klikają oni w link lub załącznik dołączony do wiadomości e-mail lub SMS, gdy pochodzi ona od zaufanego nadawcy (77%) oraz gdy spodziewali się danej informacji (60%). Na taki ruch decydują się również, gdy strona, do której prowadzi link, nie budzi ich wątpliwości (43%) lub gdy wcześniej wyrazili zgodę na otrzymywanie określonych treści (34%). Duże znaczenie dla badanych ma również istotność sprawy, której dotyczy wiadomość, np. w kwestii rachunków czy spraw urzędowych.
W obliczu wzmożonej aktywności cyberprzestępców, zwłaszcza w okresie przedświątecznym, warto pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa w sieci. Oprócz uważnego przeanalizowania wiarygodności wiadomości, załączników i linków, należy również pamiętać o korzystaniu z oprogramowania ochronnego oraz o regularnym aktualizowaniu systemu operacyjnego i aplikacji.
Źródło i prawa
Badanie „Skala i metody cyberataków na polskich internautów” zostało zrealizowane w listopadzie 2024 r. metodą CAWI przez ośrodek Biostat na zlecenie firmy Sophos. Ankietą objęto 1000 polskich internautów. Tożsame badania, również na zlecenie Sophos, przeprowadzono w tym samym czasie w Czechach i na Węgrzech.
